چه معیارهایی برای انتخاب سیستم سرمایشی ساختمان می‌تواند برای شما حایز اهمیت باشد؟ چه چیزهایی لازم است به هنگام خرید واحد مسکونی در مورد سیستم سرمایشی بدانید؟ به طور کلی معیار لازم برای انتخاب سیستم سرمایشی ساختمان به نظر شماچیست؟ در این مقاله می خواهیم تفاوت و عملکرد روشهای مختلف سیستم های سرمایشی ساختمان را مورد بررسی قرار دهیم. لطفاً تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.( مدت زمان لازم برای مطالعه حدود نه دقیقه می باشد.)
امروزه در ساختمان ها با تعداد واحد کم برای سیستم های سرمایشی از روش هایی مختلفی استفاده می گردد. معمولا روش هایی ترجیح داده می‌شود که سرمایش آن مستقل از واحدهای دیگر ساختمان باشند. روش های سرمایشی اجرا شده در ساختمان ها بیشتر شامل موارد ذیل می باشد:
_کولر آبی با کانال کشی
_کولر گازی اسپیلت با لوله کشی
_داکت اسپیلت با کانال به همراه لوله کشی لازم
البته برای ساختمان های با تعداد واحد بیشتر و بزرگتر روش های متمرکز و موتور خانه مرکزی مقرون به صرفه تر خواهد بود. ولی به صورت معمول همین روش های فوق برای سرمایش ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. هر کدام از این روشها معمولاً مزایا و معایبی دارند، که در این مقاله به تفصیل با هم در این زمینه به گفتگو می‌پردازیم.
سیستم سرمایشی داکت اسپیلت به همراه کانال کشی
یک تصور کلی وجود دارد که سیستم سرمایشی ساختمان هایی که دارای داکت اسپیلت هستند. معمولا دمای آسایش و رطوبت نسبی مطلوبتر و خوشایند تری را نسبت به روش های دیگر بوجود می آورند. همین معیار اصلی ترین عامل تصور بهترین انتخاب برای سیستم سرمایشی ساختمان به حساب می آید. ولی با بررسی بیشتر و دقیقتر متوجه می شوید که معیار های دیگری نیز در انتخاب سیستم سرمایشی برای ساختمان باید در نظر گرفت تا بتوانید روش مناسب و مفید برای ساختمان خودتان را انتخاب نمایید. در سیستم سرمایشی داکت اسپیلت و کولراسپیلت روش سرد کردن محیط با کمک تبرید و گاز مبرد انجام می گیرد و عملکرد یکسانی در سرمایش ساختمان دارند، دمای هوای ۲۰ الی ۲۳ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۲۰ الی ۴۰ درصد هوای مطبوعی است که مناسب برای مناطق رطوبی و گرمسیری کشور به حساب می آید که در دسترس مصرف کننده می باشد و در این صورت مصرف کنندگان احساس بهتر و خوشایند تری خواهند داشت. اگر بخواهیم در مورد سیستم سرمایشی داکت اسپیلت و روش اجرایی و عملیات لازم برای تکمیل این سیستم هم صحبت کنیم باید کانال کشی و لوله کشی های لازم را برای این سیستم طراحی و محاسبات انجام گردد و کانال کشی و لوله کشی ها هم صورت پذیرد. علاوه بر این تجهیزات اصلی و قسمت‌های مختلف این دستگاه شامل هواساز و کندانسور می باشد. که قسمت هواساز دستگاه همان یونیت داخلی می باشد که بر روی سقف اجرا می شود و کندانسورو کمپرسور دستگاه همان یونیت خارجی است که در پشت بام و هوای آزاد قرار می گیرد. معمولاً برای واحدهای زیر ۱۳۰ الی ۱۴۰ متر مربع سیستم تک زون در نظر گرفته می شود و برای واحد مسکونی بزرگتر سیستم به صورت دو یا چند زون اجرا می شود. که براساس محاسبه ظرفیت سرمایشی لازم دستگاه مورد لزوم برای واحد تهیه و نصب می گردد. ظرفیت سرمایشی موجود در بازار ۲، ۲٫۵، ۳، ۳٫۵ و ۴ تن تبرید می باشد. که با یک فرمول سرانگشتی به ازای هر ۳۵ الی ۴۵ متر مربع یک تن تبرید ( هر تن تبرید معادل 12000Btu/h می باشد) ظرفیت در نظر گرفته می شود. قیمت برند های مختلف بسیار متفاوت بوده و این می تواند برای انتخاب ،کار شما را سخت کند .
حدود قیمت در بازار فعلی ۱۵ میلیون تومان به ازای هر تن تبرید ظرفیت سرمایشی دستگاه اصلی قیمت مناسبی می تواند به حساب آید. البته در مورد کانال کشی و لوله کشی در این سیستم باید عایق بندی لازم برای کانال ها را در نظر گرفته شود. چرا که درصورت عدم اجرای عایق بندی مناسب پرت حرارتی سیستم به شدت بالا رفته و باعث هدر رفتن انرژی در آینده خواهد شد.
کارکرد سیستم سرمایشی داکت اسپیلت در عمل چگونه است؟
اگر در مورد چگونگی و کارکرد این سیستم بخواهیم توضیحات بیشتری بدهیم باید بگوییم که در این روش قسمت یونیت داخلی با لوله‌هایی که برای همین منظور اجرا شده به یونیت خارجی به پشت بام متصل می گردد و مبرد داخل دستگاه وظیفه انتقال حرارت و سرد کردن هوای داخل واحد مسکونی را انجام می دهد و هوای خنک تولید شده در اواپرتور توسط کانال های توزیع در کل واحد پخش می گردد و از طریق دریچه ها به اتاق ها می رسد. البته استفاده از دو یا چند زون در یک واحد باعث عملکرد بهتر و افزایش عمر دستگاه خواهد شد. در ضمن به صورت قابل توجهی هزینه های جاری و مصرف انرژی کاهش می یابد. چرا که مصرف کننده بر حسب نیاز و در صورت حضور در اتاق مورد نظر اقدام به روشن نمودن دستگاه خواهد کرد و دستگاه فقط برای محل مورد نیاز سرمایش لازم را انجام می دهد. این اتفاق در مجموع هزینه های اولیه نصب را افزایش می دهد ولی در صورت استفاده و بهره برداری مناسب در طولانی مدت به نفع مصرف کننده خواهد شد.
تفاوت میان داکت اسپیلت و کولر اسپیلت
در سیستم سرمایشی کولر گازی اسپیلت از کانال و کانال کشی استفاده نمی شود در عوض یونیت داخلی یا همان اواپرتور برای هر اتاق به صورت جداگانه نصب می گردد. لازم به ذکر است که سیستم داکت اسپیلت در مقایسه با کولر اسپیلت یک فرق اساسی دیگر هم دارد. سیستم داکت اسپیلت می تواند با اتصال به پکیج دیواری وظیفه گرمایش واحد مسکونی را نیز انجام دهد که در این صورت دیگر نیازی به رادیاتور و لوله کشی های آن نخواهد بود. ولی در سیستم اسپیلت برای گرمایش در صورت داشتن تجهیزات لازم می توان با استفاده از انرژی برق گرما تولید کرد، که این باعث می‌شود هزینه های جاری به شدت افزایش پیدا کند. البته در زمان دیگری به بررسی بیشتر کولر های اسپیلت خواهیم پرداخت. بهتر است برای کاهش هزینه های جاری برای سیستم گرمایشی از رادیاتور و یا گرمایش از کف استفاده شود. بدین ترتیب با این توضیحات تفاوت عملکرد و کارکرد داکت اسپیلت با کولرگازی اسپیلت کاملا مشهود می باشد.
معایب داکت اسپیلت
در این مورد بایستی بگوییم سر و صدای موتورفن هواساز یکی از ایرادات این سیستم می باشد. علاوه بر این در سیستم گرمایشی داکت اسپیلت معایبی دیگری نیز به چشم می خورد. چرا که روش گرمایش با استفاده از این سیستم به طریق دمیدن هوای گرم خیلی مطلوب نیست و سیستم گرمایشی که با دمیدن هوای گرم در محیط واحد مسکونی و اتصال به پکیج دیواری تامین می گردد، به دلیل مکانیزم به کار رفته در پکیج دیواری آبگرم مصرفی که توسط مصرف کننده مورد استفاده قرار می گیرد به صورت اتوماتیک وار سیستم گرمایشی از مدار گرمایشی پکیج خارج می‌شود. چرا که تولید آبگرم مصرفی در اولویت قرار دارد و اگر زمان مصرف آبگرم طولانی شود در این صورت باد گرمی که از دریچه ها دمیده می‌شد، متوقف می گردد و یا در مواردی به باد سرد تبدیل خواهد شد که این بسیار بد خواهد بود و در فصل زمستان برای مصرف کننده نامطلوب و نا خوشایند است. البته ما برای حل این مشکل به شما توصیه می کنیم که از تجهیزات جانبی برای این منظور تهیه و استفاده نمایید. این تجهیزات همان منبع مکمل پکیج دیواری MMPD می باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر بر روی لینک ذیل منبعMMPD کلیک نمایید
سیستم سرمایشی تبخیری به خصوص کولر آبی
در این قسمت پیرامون استفاده از کولر آبی و روش تبخیری با هم صحبت می کنیم. همانطوری که بیشتر افراد به این واقف هستند. روش سیستم سرمایشی تبخیری برای مناطقی از کشور که دارای رطوبت کم و از نظر گرمسیری در حد معتدل باشند بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این روش بر عکس روش داکت اسپیلت و اسپیلت عمل خنک کردن محیط، صورت می گیرد و کولر آبی با افزایش رطوبت محیط باعث خنک شدن هوا می شود. در مورد ظرفیت کولر آبی لازم به صورت سر انگشتی برای یک واحد مسکونی به ازای هر ۳۰ متر مربع ۱۰۰۰ cfm نیاز می باشد( که این معادل 1600m3/h می باشد) و قیمت حدود ۱.۵ میلیون تومان برای کولر آبی به ازای هر ۱۰۰۰ cfm در بازار فعلی در دسترس خواهد بود. یعنی برای یک واحد ۱۵۰ مترمربع یک کولر با ظرفیت ۵۰۰۰ cfm نیاز دارید و قیمت تقریبی آن در بازار فعلی ۷.۵ میلیون تومان برآورد می گردد. البته باید اضافه کنم در روش کولر آبی هم بایستی کانال کشی انجام پذیرد. بهتر است کولر آبی در پشت بام مستقر شود و برای همین منظور کانال کولر تا بالای پشت بام اجرا می‌شود تا کولر های آبی در محیط باز و شرایط مناسب قرار بگیرند. اجرای این عملیات باعث افزایش هزینه های کانال کشی می گردد. در صورت اجرای کانال کولر تا پشت بام به تبعه این روش فضای بیشتری از ساختمان اشغال گردیده و باعث هدر رفت و کاهش مساحت مفید واحد مسکونی خواهد شد.
توضیحات بیشتر در مورد ارگونومی و نمودار سایکرومتریک
در حالت گرمایش و سرمایش معمولا بدن انسان دارای شرایط متفاوتی می باشد. طبق این نمودار ارگونومی بدن با شرایط محیطی و دمای اطراف بدن متغیر خواهد بود و سیستم های سرمایشی و گرمایشی مطلوب و سازگار با بدن متفاوت می باشد. یعنی همان گونه که در شکل مشاهده می‌شود به طور معمول دمای پای انسان از دمای سر و بالاتنه به صورت تقریبی ۲الی۳درجه سانتیگراد پایین تر می باشد و این می طلبد که در زمستان دمای هوای محیط در قسمت پایین و نزدیک کف اتاق ۳ الی ۴ درجه سانتیگراد بیشتر از هوای بالای سر ما در اتاق باشد. حال روش های گرمایشی سازگار با ارگونومی بدن به ترتیب عبارتند از: روش گرمایش از کف ، روش گرمایش با رادیاتور و در نهایت روش مربوط به داکت اسپیلت
اما در مورد درک بهتر شرایط نمودار سایکرومتریک که در شکل ذیل نمایش داده شده به مطالبی که اشاره می‌شود توجه فرمایید.
در این نمودار روش تبخیری با افزایش رطوبت نسبی محیط عمل خنک کردن هوای محیط تا دمای ۲۵ الی ۲۶ درجه سانتیگراد امکان پذیر خواهد بود و رطوبت نسبی محیط از ۵۰ تا ۶۰ درصد قرار می گیرد، که در این صورت در محدوده آسایش خواهد بود. ولی اگر رطوبت نسبی بالاتر از این باشد باعث ناراحتی و نامطلوبی هوای محیط می گردد. در صورتی که در روش داکت اسپیلت و اسپیلت این امکان وجود دارد که دمای محیط ۲۰ الی ۲۳ درجه سانتیگراد برسد که این مقدار دما در محدوده‌ی آسایش خواهد بود و با کاهش رطوبت نسبی تا ۲۰ الی۳۰ درصد امکان پذیر می باشد. با توجه به توضیحات فوق می‌شود فهمید که شرایط مناسب و بهتری برای سرمایش با استفاده از داکت اسپیلت و کولراسپیلت مهیا می‌شود واز این نظر خیلی بهتر از کولر آبی می باشد.
برای مقایسه بیشتر بین سیستم های سرمایشی داکت اسپیلت، کولر آبی و کولر اسپیلت در این زمینه به بررسی بیشتر می پردازیم.
• اگر مقایسه ای بین سیستم های سرمایشی انجام بگیرد، متوجه می شویم مقدار انرژی مصرف شده در کولر آبی برای یک واحد مسکونی ۱۵۰ متر مربع حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ وات به صورت میانگین می‌باشد در صورتی که در روش داکت اسپیلت میزان مصرف انرژی ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ وات و برای اسپیلت این میزان تا ۲۵۰۰ وات هم می رسد. بنابراین مصرف انرژی در کولر آبی معادل ۱/۴ تا ۱/۵ داکت اسپیلت و کولر اسپیلت خواهد بود.
• اگر مقایسه بین روش های فوق را در مورد شیوع بیماریهای واگیر دار مانند کووید ۱۹ بررسی نماییم، روش سرمایش کولر آبی روش بهتر و مناسبتری نسبت به بقیه روش هاست. چرا که تحقیقات انجام گرفته در موسسات و انجمن های معتبر دنیا روشی را مناسب می دانند که برای تهویه مطبوع هوا بایستی تعداد تعویض هوای محیط افزایش پیدا کند. بنابراین روش تبخیری نسبت به روش تبریدی دارای مزیت بیشتری در این زمینه خواهد بود.
• در مورد سیستم گرمایشی ساختمان که لازم است در کنار سیستم سرمایشی به کار برده شود. در روش کولر آبی نیاز به روش گرمایشی مستقل خواهیم داشت که در روش داکت اسپیلت نیازی به گرمایش مستقل جداگانه وجود ندارد. گرمایش از کف و گرمایش با استفاده از رادیاتور و پکیج دیواری روش های هستند که در کنار روش کولر آبی و کولراسپیلت ضروری است ولی در مورد روش داکت اسپیلت دیگر نیازی به استفاده از رادیاتور و گرمایش از کف نخواهد بود. بدین صورت روش داکت اسپیلت از این نظر به بقیه برتری دارد.
• اگر در مورد هزینه های جاری صحبت کنیم باید مصرف آب در روش تبخیری را مد نظر قرار داد. مصرف میانگین در شبانه روز حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ لیتر می باشد و اگر سرویس های دوره‌ای کولر آبی را به موقع انجام ندهیم، این میزان حتی تا دو برابر هم افزایش می یابد. در صورتی که در روش تبریدی اصلأ مصرف آب نخواهیم داشت. بنابراین روش تبریدی از این نظربه روش تبخیری الویت دارد.
• مقایسه در مورد تعمیرو نگهداری این روش ها باید گفت معمولاً هزینه تعمیر و نگهداری روش تبخیری نسبت به روش تبریدی کمتر خواهد بود. اشخاص و مصرف کنندگان کولر آبی با داشتن اندک مهارتی قادر به تعمیر و نگهداری از کولر آبی هستند ولی برای تعمیر و نگهداری از سیستم سرمایشی تبریدی حتما از تکنسین‌های خبره استفاده نمود. بنابراین هزینه‌های تعمیر و نگهداری داکت اسپیلت و کولر گازی بیشتر از روش کولر آبی می باشد.
• در ضمن به دلیل مکانیزم به کار رفته در روش داکت اسپیلت و کولر اسپیلت برای خارج کردن رطوبت هوای موجود در محیط پیرامون بایستی درین اجرا شود.( درین همان لوله‌ی تخلیه آب موجود در هوای محیط می باشد که به صورت بخار آب جز رطوبت نسبی هوای محیط می باشد) در اجرای درین سایزینگ لوله ها خیلی مهم است و اجرای نادرست درین می تواند باعث مشکلات عدیده ای در این زمینه گردد. گرفتگی و رسوب در لوله های درین باعث نشتی آب و تخریب دیوارها خواهد گردید. پس بنابراین با توضیحات بالا در این زمینه برتری بیشتر با کولر آبی می باشد.
نتیجه گیری
در پایان امیدوارم که مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع بوده و از اعتماد شما به ما کمال تشکر را داریم. با توجه به هزینه های اولیه ، هزینه تعمیر و نگهداری روش کولر آبی نسبت به روش داکت اسپیلت و کولر گازی اسپیلت مقرون به صرفه تر خواهد بود ولی در مورد کیفیت هوای تهویه و سرمایش مطلوبتر روش داکت اسپلیت نسبت به کولر آبی ترجیح داده می شود. اگر هزینه های جاری و انرژی مصرفی بین روش های فوق مورد بررسی قرار دهیم متوجه می‌شوید که روش تبخیری با اختلاف فاحشی به روش تبریدی ارجحیت دارد. بنابراین اگر شما خواهان خنکی بیشتر هستید روش داکت اسپیلت مناسب و مطلوب شما خواهد بود و در صورتی که شرایط اقتصادی مقرون به صرفه و حفظ محیط زیست برای شما اهمیت بیشتری دارد، بهتر است روش کولر آبی برای ساختمان مسکونی خود انتخاب نمایید.
شایان ذکر است در مقاله دیگری به بررسی کولر اسپیلت با کلاس های متفاوت و به خصوص اینورتر دار خواهیم پرداخت.